Het kartframe

Frame's in de verschillende klassen.
 

Om het eerste verschil in frame's aan te geven beginnen we maar met de verschillende klassen in de kartsport. Als eerste is er natuurlijk de baby kart ook wel "Puffo" van het merk CRG, dit is een heel klein kartje met een 25mm achteras en een motortje van 38cc waar al gelang de grootte van de kleine coureur er ongeveer van een leeftijd van 4 jaar in kan worden gereden. Naast CRG zijn er ook enkele andere fabrikanten die een dergelijk soort kartje voor kinderen op de markt brengen. Voor kleintjes vanaf een leeftijd van 8 jaar kan er gereden worden in een minikart, hierop staat een Comer 60cc motortje en worden Vega banden gemonteerd. De meeste minikartjes die in Nederland verkocht worden voor wedstrijd gebruik, worden uitgevoerd met een dun wandige 30mm achteras. De kartjes die worden verkocht voor recreatief gebruik worden uitgevoerd met een 25 mm achteras die massief is. De wielbasis van een minikart is veel korter dan die van een gewone 100cc of 125cc kart en is dan maximaal 950mm voor een minikart. Deze wielbasis zorgt er voor dat de kart zeer wendbaar is met de korte bochten en maakt het natuurlijk ook mogelijk dat de mini rijder op een nette manier in de kart past. Na de minikarts komen we aan bij de klasse junioren nationaal, deze klasse is geschikt voor de iets grotere coureur met een leeftijd vanaf 11 jaar. Er wordt gereden met 100cc zuiger gestuurde motoren met een restrictor tussen motor en carburateur en Bridgestone banden van een hard compound. Omdat er hier wordt gereden met een hard type band en omdat er vaak kleine coureurs in de karts rijden is het in deze klase toegestaan om met een gehomologeerd frame te rijden met een korte wielbasis, deze moet dan minimaal 1010mm zijn. Ook zijn de karts vaak wat smaller gemaakt dan de normale 100cc frames om zoveel mogelijk grip te krijgen met de harde type band en er voor te zorgen dat de kart goed stuurd en reageert in de bochten. Als laatste houden we bij de race karts over de 100cc kartframe's en de 125 cc kartframe's, deze frame's zijn in principe hetzelfde en hebben een wielbasis van 1040mm. De verschillen die te vinden zijn in de frame's bij een 125 cc kart ten opzichte van een 100cc kartframe zijn; de kuipsteun aan de rechterkant is iets anders geplaatst zodat de motor goed geplaastst kan worden, de pijpen waar de motor op staat kunnen aan de binnenkant verstevigt zijn doordat er een extra stukje buis in is geplaatst waardoor het frame op die plaats sterker is en beter bestand is tegen het zwaardere gewicht van de motor, er voor remmen op de karts gemonteerd zitten waardoor er ook een extra rempomp gemonteerd zit en dat er bevestigingspunten op de kart zitten voor het monteren van de schakelpook en de koppelingshendel. Naast dit echte racewerk zijn er ook de indoorkarts die erg sterk zijn gebouwd. Bij dit soort karts wordt er niet gedacht aan een zo goed mogelijke wegligging om zo snel mogelijk te kunnen rijden, maar aan de duurzaamheid en aan de stevigheid. Bij een indoorkart is het belangrijk dat de kart heel blijft en konstant kan blijven rijden zodat de kart de hele dag kan worden verhuurd en er alleen hoeft worden bijgetankt. Om dit te berijken wordt er bij het maken van het frame niet echt gedacht aan het wel of niet buigen in de bochtenvan het frame, er staat maar een ding voorop en dat is heel blijven. Hierdoor zien we vaak dat een indoorkartframe niet bestaat uit een enkele pijp, maar bestaat uit een dubbele pijp, waar ook geen verwijdbare stabilisators te zien. Het enige dat nog wel eens voorkomt is dat er een constructie is gemaakt om de stoel naar voren of naar achteren te zetten. Buiten dat heeft de kart zeer sterke bumpers en stevige ophangpunten voor de sidepods zodat er na een botsing niks krom kan raken. Om een idee te krijgen wat het verschil is in bouw tussen een rijklare indoorkart en een rijklare 100cc kart kan gekeken naar het gewicht, een 100cc kart weegt ongeveer 77 kg en een indoorkart weegt ongeveer 140-150kg. Het viertakt motortje weegt iets meer dan een 100cc motor, maar neem hier 10 kg voor dan is het verschil altijd nog zo'n 53-63 kg wat een indoorkart zwaarder is dan een 100cc kart. Een soort gelijke kart is een Honda prokart, hierbij wordt er wel meer aandacht besteed aan de bouw van het frame en moet het frame ook zo zijn gemaakt dat er aan beide kanten een motor geplaatst kan worden. Tevens wordt bij de bouw nog steeds veel aandacht besteed aan de degelijkheid van het frame, dit omdat twee vrij zware motoren op het frame komen te staan waardoor het frame zwaar wordt belast en doordat er vaak meer uren races worden gereden met prokarts en de kart ook een heel seizoen mee moet kunnen gaan zonder uit elkaar te vallen.
 

Wat voor as wordt er in een kart geplaatst?
 

Een van de meest simpele verschillen die kunnen worden opgemerkt aan een kart frame zijn de achterassen die zijn gemonteerd, de assen die worden gebruikt zijn 25 mm, 30 mm, 35 mm, 40 mm, 45 mm en als laatste de 50 mm achteras. De 25 mm achteras werd vroeger veel gebruikt, maar tegenwoordig wordt deze Veel spelers zullen er al bekend zijn, maar de rijders die er nog niet bekend mee zijn zullen dat snel moeten doen. dikte niet veel meer terug gevonden in nieuwe karts. Het enige waar een 25 mm achteras nog wel wordt gebruikt is voor een mini kart. De 30 mm achteras wordt veel gebruikt, bij indoor en prokarts, bij mini karts en nog bij enkele recreatiekarts. De 35 as wordt minder vaak toegepast dan de 30 mm as, maar zit nog wel in een enkele nieuwe wedstrijd of recreatie kart. De 40 mm as wordt het meest gebruikt en is er ook in verschillende soorten en lengten te krijgen. De 45 mm as wordt voor zover ik weet alleen bij CRG gebruikt en dan alleen nog bij de race teams van de fabriek en zijn niet voor de verkoop. Anders is het met de 50 mm achteras, deze is ge�ntroduceerd door Tonykart en wordt nu door vele andere merken gebruikt. Nu is het niet zo dat er alleen naar de dikte moet worden gekeken van de as, maar ook naar de wanddikte van de achteras en het soort materiaal. Een voorbeeld is de 40 mm achteras deze heeft een wantdikte van ongeveer 3mm en is er in verschillende soorten materiaal te krijgen. Een achteras die erg zacht is en dus makkelijk buigt zal weinig grip geven en is snel krom, het tegenovergestelde geld voor een achteras die stijf is, deze geeft veel grip en gaat minder snel krom. Om het een en ander duidelijk te maken, als er met een hard compound banden wordt gereden dan kan het beste gebruik worden gemaakt van een harde as om veel grip te hebben en wordt er met zachte banden gereden dan kan het beste gebruik gemaakt worden van een zachte as om weinig grip te hebben.
 

De soort pijp waarmee een kartframe wordt gemaakt.
 

Dit zelfde geld dan natuurlijk niet alleen voor de achterassen, maar ook voor de buis waar een kart van wordt gemaakt, wordt een kart gemaakt van een pijp die slap is dan zal de kart geschikt zijn om met hele zachte banden te rijden en wordt een kart gemaakt van stijve pijp dan zal de kart geschikt zijn om met een hard type band te rijden. Bij de bouw van een kart wordt dan ook gebruik gemaakt van verschillende diameters pijp en van verschillende soorten materiaal. De diameters pijp die bij karts worden gebruikt verschillen nogal per kartmerk en er kunnen ook verschillende soorten diameters pijp bij een frame worden gebruikt. Pijp met een diameter van 25mm of 28 mm wordt het meest gebruikt bij de bouw van een mini, pijpen met een diameter van 30 mm en 32 mm zijn de meest gebruikte diameters en worden bij bijna alle kartframes wel gebruikt. Pijp met een dikte van 34mm wordt wel eens gebruikt, maar komt zelden voor. Een vraag die dan gesteld kan worden is, waarom een dikke as of een dunne as en waarom een dikke diameter pijp of een dunne diameter pijp voor de bouw van een frame? Een dunne achteras (25mm) is massief en een dikke achteras (50mm) is hol met een hele dunne want waardoor de dunne achteras dan misschien net zo sterk en stijf is, maar is te flexibel of buigt te veel tenopzichte van een dikke as met een dunne want, waardoor er een nerveuze kart ontstaat als er gebruik wordt gemaakt van een dunne achteras in een modern kartframe.. Wat voor de achteras geldt, geldt ook voor de diameter van de pijp waar een kartframe van wordt gebouwd. Als er een dikke pijp wordt gebruikt (32mm) dan zal de kart stijf zijn en zal de kart veel grip hebben, wordt er een dunnere pijp gebruikt (30mm) dan zal de kart flexibeler zijn en zal de kart minder grip hebben. Als er een hele dunne pijp wordt genomen voor de bouw van een kart (25mm) dan zou de kart veel te slap zijn en zal het moeilijk zijn om de kart rustig in de bochten te houden. Niet alleen de soort pijp waar het frame van gemaakt is of de soort achteras die wordt gemonteerd bepalen de wegligging van de kart, maar ook hoe alle pijpen worden gebogen en in elkaar worden gelast. Zo heeft elk merk frame bouwer wel zijn specifieke vorm en natuurlijk ook zijn specifieke stuureigenschappen. Een Tonykart doet het vaak beter als er veel rubber ligt en als het warm weer is, maar doet het minder goed als het koud is. Een CRG kart doet het goed als het koud is en er weinig grip is tevens zal de kart het ook redelijk doen als het warm weer is, dus een goede allround kart. Zo hebben ook Birel, Haase, Swiss-Hutless, Biesse, Gillard, Kombikart........etc allemaal hun voordelen en natuurlijk hun nadelen. Het leuke is dat als er goed naar de frame's onderling wordt gekeken dat ze de fabrikanten toch bij elkaar afkijken en bepaalde dingen proberen te copieren. Zo heeft Tonykart in het midden van het frame de pijpen van het frame zo lopen dat deze een bepaalde driehoek vormen. Doordat Tonykart zo goed gaat gaan alle andere merken een beetje afkijken en gaan hun frame in dezelfde vorm maken als Tonykart. Dit geld natuurlijk niet voor alle merken, want bijvoorbeeld CRG en Swiss-Hutless hebben zo hun eigen idee�n en proberen zelf technische veranderingen aan het frame te maken.
 

Stabilisators in een kartframe.
 

Zo hebben sommige frame's nog een verschil, de ene kart heeft veel stelmogelijkheden doormiddel van stabilators en de ander heeft er geen een. Waarom wordt dan bij de een wel een stabilisator in het frame gemaakt en bij de ander niet? Nou bij sommige frame's moet op verschillende circuits de wegligging veel worden verandert omdat anders het frame niet goed stuurt, dit kan dan worden bereikt door bijvoorbeeld een pijp uit het frame te halen of door een pijp extra in het frame te zetten, zo'n extra pijp wordt dan bij karts stabilisators genoemd. Er zijn geen vaste regels voor wat een stabilisator doet in een frame, het is gewoon een kwestie van even rijden met de stabilisator en dan daarna rijden zonder stabilisator en kijken wat beter gaat. Wat wel als stelregel kan worden onthouden is dat met een stabilisator in het frame het frame meer grip krijgt op de plek waar deze er in wordt gezet (soms werkt het ook niet!). Zo zijn er stabilisators die aan de voorkant zitten en stabilisators die aan de achterkant zitten bij de achterbumper. Als de kart erg glijd van achter dan kan de stabilisator van achter in het frame worden gemonteerd en dan kan het zijn dat de kart meer grip krijgt en dus beter stuurt, maar dat is een kwestie van proberen. Hetzelfde geldt natuurlijk voor een stabilisator aan de voorkant in het frame en een stabilisator aan de zijkant in het frame.